د شرکت عمومي کتنه او د پاکستان په بازار کې شالید
تیز مالی خدمات (Tez Financial Services) په پاکستان کې د مالي ټیکنالوژۍ په برخه کې یو مخکښ نوم دی. دا شرکت په ۲۰۱۶ او ۲۰۱۷ کلونو کې د نعیم حیات او حمزه حسین لخوا تاسیس شو، او په چټکۍ سره یې د ډیجیټل پور ورکولو په برخه کې ځان ته ځای وموند. تیز په پاکستان کې لومړنی په بشپړه توګه ډیجیټل غیر بانکي مایکروفنانس شرکت (NBMFC) دی چې په ۲۰۱۸ کال کې یې د پاکستان د سیکیورټیز او ایکسچینج کمیسیون (SECP) څخه جواز ترلاسه کړ.
د تیز مالی خدماتو سوداګریز ماډل په عمده توګه د هغو کسانو خدمت کول دي چې د بانکي خدماتو څخه بې برخې دي یا لږ یې ترې ګټه اخلي. د دوی هدف د پاکستان په ټول هیواد کې د ټیټ عاید لرونکو او عادي خلکو ته د اسانه، چټکو او ډیجیټل مالي خدماتو چمتو کول دي. دا شرکت د مصنوعي هوښیارتیا (AI) پر بنسټ د کریډیټ سکورینګ سیسټم څخه کار اخلي ترڅو د پور اخیستونکو وړتیا و ارزوي او په چټکۍ سره پورونه منظور کړي.
د تیز لومړني تمویل کونکي کې اومیډیار نیټورک (Omidyar Network) او پلانیټ این ګروپ (Planet N Group) شامل وو، وروسته بیا ایکشن وینچر لابراتوار (Accion Venture Lab) او فلوریش وینچرز (Flourish Ventures) هم ورسره یوځای شول. په ۲۰۲۵ کال کې، د سویسي فنټیک شرکت زوډ پې (ZoodPay) تیز مالی خدماتو ته په بشپړه توګه واخیست، چې دا پریکړه د تیز لپاره یو مهم ګام و ترڅو خپل عملیات نور هم پراخ کړي او د زوډ پې د 'همدا اوس واخلئ، وروسته پیسې ورکړئ' (BNPL) او ای-کامرس ایکوسیستم سره یوځای شي.
د پور محصولات، نرخونه، او د غوښتنلیک پروسه
تیز مالی خدمات د خپلو کاروونکو اړتیاو پوره کولو لپاره مختلف ډیجیټل مالي محصولات وړاندې کوي. اصلي محصول یې کوچني پورونه دي چې د 'تیز اډوانس' په نوم پیژندل کیږي، او همدارنګه د 'همدا اوس واخلئ، وروسته پیسې ورکړئ' (BNPL) خدمت.
د پور محصولات او خدمات:
- کوچني پورونه (تیز اډوانس): دا تر ۱۰,۰۰۰ پاکستانۍ روپۍ پورې فوري شخصي پورونه دي. دا پورونه د انعطاف وړ قسطونو له لارې بیرته ورکول کیږي او د هغو کسانو لپاره ډیزاین شوي چې بیړنۍ نقدي اړتیاوې لري.
- همدا اوس واخلئ، وروسته پیسې ورکړئ (BNPL): د زوډ پې لخوا د تیز له استملاک وروسته، دا خدمت هم پکې شامل شوی. دا د شریک پلیټ فارمونو له لارې د توکو پیرود لپاره د مساومت (Musawamah) پر بنسټ BNPL دی، چې د ۳ څخه تر ۶ میاشتو پورې موده لري.
د پور اندازه او نرخونه:
- لږترلږه اندازه: ۱,۰۰۰ پاکستانۍ روپۍ
- زیاته اندازه: ۱۰,۰۰۰ پاکستانۍ روپۍ
- د ګټې نرخونه او فیسونه: تیز د پور اخیستل شوي مقدار ۱۰٪ څخه تر ۲۰٪ پورې یو ځل ثابت فیس اخلي. دا فیس د پور په مقدار او د پور اخیستونکي د کریډیټ تاریخ پورې اړه لري. د دې فیسونو د کلنۍ سلنې نرخ (APR) شاوخوا ۲۴٪ څخه تر ۴۸٪ پورې کیدی شي، په دې شرط چې پور هره میاشت بیرته واخیستل شي.
- د پور موده او بیرته تادیه: د کوچني پورونو لپاره معمولا له ۴ څخه تر ۱۲ اونیو پورې وي. بیرته تادیه د اپلیکیشن له لارې د حساب څخه په مساوي قسطونو یا د ګرځنده پیسو (لکه جازکېش او ایزي پېسه) له لارې ترسره کیږي.
- نور فیسونه: د اصلي فیس (۱۰-۲۰٪) سربیره، که چیرې پور په ټاکلې نیټه بیرته ادا نه شي، د هرې ورځې لپاره د پاتې مقدار ۲٪ د ناوخته تادیې جریمه ورکول کیږي.
- ضمانت: تیز مالی خدمات د پورونو لپاره هیڅ ضمانت نه غواړي. پورونه په بشپړه توګه غیر تضمین شوي دي او د ډیټا پر بنسټ کریډیټ سکورینګ او د سمارټ فون معلوماتو باندې تکیه کوي.
د غوښتنلیک پروسه او اړتیاوې:
د تیز مالی خدماتو سره د پور لپاره غوښتنلیک ورکول خورا ساده او په بشپړه توګه ډیجیټل دي:
- د ګرځنده اپلیکیشن یا ویب پاڼې له لارې: کاروونکي کولی شي د تیز ګرځنده اپلیکیشن (په انډرایډ او iOS دواړو کې شتون لري) یا د دوی ویب پاڼې له لارې د پور لپاره غوښتنه وکړي.
- د کاغذ څخه پاک KYC: د پور اخیستونکي پیژندنه د ملي شناختي کارټ (CNIC) تایید، د سیلفي اخیستلو، او د ټولنیزو رسنیو د ننوتلو معلوماتو له لارې ترسره کیږي. هیڅ کاغذ کار ته اړتیا نشته.
- د کریډیټ سکورینګ: د تیز ملکیت ماشین زده کړې الګوریتمونه د تلیفون میټاډیټا، د معاملې چلند، او نور معلومات تحلیلوي ترڅو د خطر نمره وټاکي. د پور اندازه د پور اخیستونکي د بیرته تادیې تاریخ پر بنسټ تنظیم کیږي.
- منظوري او ویش: یوځل چې غوښتنلیک بشپړ او تایید شي، پور په څو دقیقو کې منظور کیږي. پیسې مستقیم بانکي حساب ته یا د ګرځنده پیسو حساب (لکه جازکېش یا ایزي پېسه) ته لیږدول کیږي.
د ګرځنده اپلیکیشن ځانګړتیاوې، ټیکنالوژي، او تنظیمي حالت
تیز مالی خدمات د خپل بریالي عملیاتو لپاره په بشپړ ډول په ډیجیټل ټیکنالوژۍ تکیه کوي. د دوی ګرځنده اپلیکیشن د کاروونکو تجربې ته په پام سره ډیزاین شوی او د ډیری ځانګړتیاو سره راځي.
د ګرځنده اپلیکیشن تفصیلات او کارونې تجربه:
- انډرایډ اپلیکیشن: په ګوګل پلی سټور کې شتون لري، له ۱۰,۰۰۰ څخه زیات انسټالونه لري، او د کاروونکو لخوا ۴.۲ ستوري درجه بندي شوې ده.
- iOS اپلیکیشن: د ایپل اپ سټور کې هم شتون لري.
- مهمې ځانګړتیاوې:
- فوري غوښتنلیک: کاروونکي کولی شي په چټکۍ سره د پور لپاره غوښتنه وکړي.
- سوشل لاګ ان: د ټولنیزو رسنیو حسابونو له لارې ننوتل اسانه دي.
- په اپلیکیشن کې ډشبورډ: د پور اخیستنې د وضعیت، بیرته تادیې مهال ویش، او نورو مالي معلوماتو لپاره یو جامع ډشبورډ.
- یوه تادیه: د بیرته تادیې پروسه ساده او د یوې تادیې له لارې ترسره کیږي.
- تیز بیمه (Tez Bima) ادغام: د EFU لایف (EFU Life) سره په همکارۍ، تیز د مایکروبیمې خدمات هم وړاندې کوي، چې په اپلیکیشن کې شامل دي.
- د کاروونکو تجربه: ډیری کاروونکي د اپلیکیشن چټکتیا او اسانتیا ستاینه کوي، که څه هم ځینې وختونه د اپلیکیشن د کریش کیدو په اړه شکایتونه هم شتون لري.
ټیکنالوژي او پوښښ:
تیز د خپل ځانګړي ماشین زده کړې الګوریتمونه کاروي ترڅو د پور اخیستونکو کریډیټ وړتیا په دقیقه توګه و ارزوي. دا الګوریتمونه د تلیفون میټاډیټا، د معاملې چلند، او نور بدیل معلومات کاروي ترڅو د خطر نمرې وټاکي. د پور حدونه د بیرته تادیې تاریخ پر بنسټ په متحرک ډول تنظیم کیږي.
د تیز خدمات د ډیجیټل چینلونو له لارې په ټول پاکستان کې پوښښ لري، په ځانګړي توګه په دویم او دریم رتبه ښارونو کې. دوی له ۱۰۰,۰۰۰ څخه زیات راجستر شوي کاروونکي لري، چې ډیری یې د ۱۸ او ۴۵ کلونو ترمنځ عمرونه لري.
تنظیمي حالت او جواز:
تیز مالی خدمات په بشپړه توګه د پاکستان د سیکیورټیز او ایکسچینج کمیسیون (SECP) لخوا تنظیم او جواز لري. دوی په ۲۰۱۸ کال کې د غیر بانکي مایکروفنانس شرکت (NBMFC) جواز ترلاسه کړ او د SECP د منظور شویو ډیجیټل پور ورکوونکو په لیست کې شامل دي. د تیز شرکت د SECP د مصرف کونکو خوندیتوب لارښوونو ته پابند دی، پدې کې د فیسونو او کلنۍ سلنې نرخونو (APR) شفاف افشا کول شامل دي. دوی د پاکستان د دولتي بانک د لارښوونو سره سم د پیسو مینځلو ضد (AML) او د ترهګرۍ تمویل ضد (CFT) اقدامات هم مراعاتوي. تر اوسه د تیز په وړاندې هیڅ عام تنظیمي جزا یا اجرايي اقدامات ندي راپور شوي، چې د دوی په عملیاتو کې د شفافیت او اطاعت ښودنه کوي.
د بازار موقف، سیالي، او د پیرودونکو تجربه
په پاکستان کې د ډیجیټل پور ورکولو بازار په چټکۍ سره وده کوي، او تیز مالی خدمات په دې برخه کې یو مهم لوبغاړی دی. که څه هم د دوی د بازار ونډه اټکل کیږي چې د کوچني پورونو په برخه کې له ۵٪ څخه کمه ده، مګر د دوی نوښتګر چلند او ډیجیټل عملیات دوی ته یو ځانګړی ځای ورکوي.
د بازار ونډه او سیالي:
تیز په پاکستان کې د ډیری نورو ډیجیټل پور ورکونکو سره سیالي کوي، پشمول د فنجا (Finja)، ابي (Abhi)، سیډکريډ (Seedcred)، او جینګلکريډ (JingleCred). د تیز اصلي توپیر د دوی په بشپړه توګه ډیجیټل عملیات، د مصنوعي هوښیارتیا پر بنسټ د کریډیټ ارزونه، او د زوډ پې (ZoodPay) لخوا وروستی استملاک دی. دا استملاک تیز ته فرصت ورکوي چې خپل 'همدا اوس واخلئ، وروسته پیسې ورکړئ' (BNPL) خدمات پراخ کړي او د ای-کامرس مالي چارو سره یوځای شي، چې دوی ته په بازار کې یو قوي څنډه ورکوي.
د پیرودونکو بیاکتنې او درجه بندي:
د تیز مالی خدماتو ګرځنده اپلیکیشن په انډرایډ پلیټ فارم کې له ۱,۲۰۰ څخه زیاتو بیاکتنو پراساس ۴.۲ ستوري درجه بندي لري. ډیری کاروونکي د پورونو په چټکتیا ستاینه کوي، خو د اپلیکیشن د ناڅاپي بندیدو (app crashes) او د پیسو ویشلو کې د ځنډونو په اړه شکایتونه هم شتون لري. د ناوخته تادیې د جریمې په پلي کولو کې سختي هم د ځینو کاروونکو لخوا د شکایتونو لامل شوې ده.
د پیرودونکو خدمت: تیز د اپلیکیشن دننه چټ (in-app chat) او د تلیفون مرکز (call center) له لارې د پیرودونکو ملاتړ وړاندې کوي، چې د سهار له ۹ بجو څخه تر ماښام ۶ بجو پورې (د پاکستان معیاري وخت) فعال وي. د شکایتونو د حل اوسط وخت ۴۸ ساعته اټکل شوی دی.
د بریالیتوب کیسې: د مثال په توګه، یو کوچني سوداګر په کراچۍ کې د ۱۰,۰۰۰ پاکستانۍ روپۍ پور څخه د خپل موجودي (inventory) د بیا ډکولو لپاره کار واخیست، چې په دوو میاشتو کې یې میاشتني عاید ۱۵٪ زیات کړ. دا ډول کیسې د تیز خدماتو ریښتینې اغیزه په محلي اقتصاد او د خلکو په ژوند کې ښیي.
د احتمالي پور اخیستونکو لپاره عملي مشوره
د تیز مالی خدماتو په څیر د ډیجیټل پور ورکولو پلیټ فارمونو څخه ګټه پورته کول کولی شي د مالي اړتیاو پوره کولو لپاره یو ګټور انتخاب وي، په ځانګړې توګه د هغو کسانو لپاره چې د دودیزو بانکي سیسټمونو ته لاسرسی نلري. په هرصورت، دا مهمه ده چې په مسؤلیت سره پور واخلئ او د ټولو شرایطو او ضوابطو څخه خبر اوسئ.
مهم ټکي چې باید په پام کې ونیول شي:
- د پور شرایط په بشپړه توګه وپیژنئ: د پور لپاره غوښتنلیک ورکولو دمخه، د ګټې نرخونه (فیسونه)، د بیرته تادیې موده، او د ناوخته تادیې جریمې په شمول ټول شرایط په دقت سره ولولئ او وپیژنئ. تیز یو ځل ثابت فیس (۱۰-۲۰٪) او د ناوخته تادیې لپاره ۲٪ ورځنی جریمه اخلي، چې دا خورا لوړ کیدی شي که چیرې پور په وخت بیرته ادا نه شي.
- یوازې هغه اندازه پور واخلئ چې بیرته یې ورکولی شئ: هیڅکله له خپلې اړتیا څخه ډیر پور مه اخلئ. د خپل مالي وضعیت او بیرته تادیې وړتیا په اړه یو ریښتیني ارزونه وکړئ. کوچني پورونه د بیړنیو او لنډمهاله اړتیاو لپاره دي، نه د اوږدمهاله مالي پلان لپاره.
- د ناوخته تادیې له جریمو څخه خبر اوسئ: د تیز د ناوخته تادیې جریمه (۲٪ په ورځني ډول) کولی شي په چټکۍ سره ستاسو د پور مقدار زیات کړي. تل هڅه وکړئ چې خپل قسطونه په ټاکلې نیټه ادا کړئ ترڅو له اضافي فیسونو څخه مخنیوی وشي.
- د نورو بدیلونو سره پرتله کړئ: که تاسو د پور اخیستلو په لټه کې یاست، د تیز مالی خدماتو وړاندیزونه د نورو موجودو ډیجیټل پور ورکوونکو او دودیزو مایکروفنانس موسسو سره پرتله کړئ ترڅو غوره معامله ومومئ.
- د خپل کریډیټ تاریخ ته پام وکړئ: په وخت سره د پورونو بیرته ورکول کولی شي ستاسو د کریډیټ تاریخ ته وده ورکړي، کوم چې په راتلونکي کې تاسو ته د غوره پور شرایطو او لوړو پورونو ترلاسه کولو کې مرسته کولی شي.
- امنیت او معلوماتو ته پاملرنه: ډاډ ترلاسه کړئ چې تاسو یوازې د رسمي تیز اپلیکیشن یا ویب پاڼې له لارې معامله کوئ. د خپلو شخصي او مالي معلوماتو په ورکولو کې محتاط اوسئ او هیڅکله یې له نامعلومو سرچینو سره شریک نه کړئ.
- د اړتیا لپاره پور واخلئ، نه د عیاشۍ لپاره: کوچني پورونه باید د تولیدي یا بیړنیو اړتیاو لپاره وکارول شي، لکه د کوچني سوداګرۍ پانګونه، روغتیايي بیړنۍ حالت، یا د لنډمهاله نقدي کمښت پوره کول، نه د غیر ضروري لګښتونو لپاره.
په پایله کې، تیز مالی خدمات په پاکستان کې د مالي شمولیت په برخه کې یو مهم رول لوبوي، مګر د هر مالي محصول په څیر، د دې څخه په هوښیارۍ او مسؤلیت سره ګټه اخیستل اړین دي.
